مرکز مطالعات ژاپن

نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی نویسنده: دكتر سید آیت حسینی استادیار زبان و ادبیات ژاپنی دانشگاه تهران   مجله پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌هاي علوم انساني مقاله 6، دوره 16، شماره 41، تابستان 1395، صفحه 99-120   اصل مقاله (333 K)   چکیده مقاله حاضر می‌کوشد «فرهنگ یک‌جلدی فارسی به ژاپنی و ژاپنی به فارسی معاصر» تألیف تسونه‌ئو کورویاناگی (Tsuneo Kuroyanagi) را معرفی و توصیف نماید و شکل و محتوای آن ‌را با معیارهای فرهنگ‌نگاری نوین بسنجد و محاسن و معایب آن را آشکار سازد. این فرهنگ، چکیده کلیه آثار پیشین مؤلف در حوزه فرهنگ‌نگاری است و در هر دو کشور ایران و ژاپن در غیاب فرهنگ لغت دوزبانه قابل اعتنای دیگری، مورد استفاده گسترده دانشجویان، پژوهش‌گران و مترجمان قرار می‌گیرد. همان‌گونه که در پیشگفتار اثر آمده است، مخاطبان این فرهنگ در وهله اول دانشجویان و علاقمندان زبان فارسی در ژاپن هستند و طبعاً این فرهنگ با توجه به نیازهای آنان تألیف گشته است و به همین دلیل نیز استفاده از آن برای دانشجویان زبان ژاپنی در ایران دشواری‌هایی به همراه دارد، اما از آن‌جا که مؤلف طبق ادعای خود در ابتدای بخش دوم این فرهنگ، به استفاده دانشجویان ایرانی از این فرهنگ نیز گوشه چشمی دارد، مقاله حاضر به طور خاص با محور قرار دادن نیازهای دانشجویان ...

تاریخ: ۲۵ دی ۱۳۹۵

مركز مطالعات ژاپن: هفته گذشته بود که پروفسور «ریوسوکه اهاشی» فیلسوف برجسته مکتب کیوتو و رییس مرکز فرهنگی ژاپن-آلمان در ایران حضور یافت. وی به دعوت دانشگاه علامه طباطبایی و انجمن فلسفه میان فرهنگی ایران به کشورمان سفر کرده بود. او با حضور در چهار جلسه سخنرانی به ارائه نظرات خود درباره موضوعاتی چون فلسفه شرقی و طرح فلسفی ایزوتسو، تجربه تجدد در ژاپن و نسبت مکتب کیوتو با آراء مارتین پرداخت. ریوسوکه اهاشی، استاد فلسفه متولد 1944 و 72 ساله است. وی به لحاظ فلسفی متأثر از دیدگاه مکتب کیوتو است و مهم‌ترین عضو زنده این مکتب به شمار می‌رود. از زمان نگارش رساله‌ دکتری خود درباره شلینگ و به مواجهه فلسفی میان‌فرهنگی بین اندیشه غربی و تفکر شرقی علاقه‌مند شده است. او کتابی را به زبان آلمانی در سال 1992 در همین مورد منتشر کرده‌ است. اهاشی در سال‌های پایانی عمر ایزوتسو در طی یک رابطه صمیمانه به نظرات وی درباره فلسفه شرقی، اسلام و ایران علاقه‌مند شد و همین علاقه مبدأ تلاش او برای پیگیری طرح ایزوتسو برای درافکندن فلسفه‌ای با عنوان «فلسفه شرقی» شد. متن پیش رو گزارش خلاصه‌ای است از مجموع چهار سخنرانی ایشان در سفری که به ایران داشت. نقش برجسته ایزوتسو در ارتباط فرهنگی ایران و ...

تاریخ: ۱ دی ۱۳۹۵

ریوزوکه اهاشی، استاد دانشگاه کیوتوی ژاپن گفت: هیدگر ذات متافیزک و تکنیک غربی را یکسان می‌گیرد. از نظر هیدگر، تکنیک صورت تمامیت یافته متافیزیک است. به گزارش خبرنگار مهر، روز شنبه ۲۰ آذر ماه، در جلسه‌ای که به همت انجمن فلسفه میان فرهنگی ایران ترتیب داده شده بود، پروفسور ریوزوکه اهاشی رئیس مرکز فرهنگی ژاپن- آلمان و استاد دانشگاه کیوتو در سالن شهید مطهری دانشکده ادبیات و فلسفه دانشگاه علامه‌طباطبایی به سخنرانی پرداخت. ریوزوکه اهاشی، استاد برجسته فلسفه متولد ۱۹۴۴ و ۷۲ ساله است. اهاشی به جهت تبار فلسفی از نوادگان علمی نیشتانی و شاگرد مکس مولر است. وی به لحاظ فلسفی متاثر از دیدگاه مکتب کیوتو است و مهم‌ترین عضو زنده این مکتب به شمار می‌رود. از زمان نگارش رساله‌ دکتری خود درباره شلینگ و هیدگر به مواجه فلسفی میان فرهنگی میان اندیشه غربی و تفکر شرقی علاقه‌مند شده است. موضوعی که مسئله اصلی تفکر در مکتب کیتو نیز هست. وی کتابی را به زبان آلمانی در سال ۱۹۹۲ در همین مورد منتشر کرده‌است. وی تا به حال در ۱۷۰ سخنرانی در کشورهای مختلف جهان از سوئیس و آلمان و آمریکا گرفته تا چین و تایوان به توضیح ایده‌های خود  پرداخته است. در ابتدای جلسه، مصلح رئیس انجمن فلسفه میان فرهنگی ایران ضمن ...

تاریخ: ۲۴ آذر ۱۳۹۵

استاد دانشگاه کیوتو گفت: هیدگر «مغرب‌زمین» را «سرزمین غروب» تلقی می‌کند. این تلقی با گمان او گره می‌خورد که تاریخ «مابعدالطبیعـۀ مغرب‌زمین» به پایان خود نزدیک می‌شود. به گزارش خبرنگار مهر، در جلسه‌ای که به همت انجمن فلسفه میان فرهنگی ایران ترتیب داده شده بود پروفسور ریوزوکه اهاشی رئیس مرکز فرهنگی ژاپن- آلمان و استاد دانشگاه کیوتو در تالار کمال دانشکده ادبیات دانشگاه تهران درباره فلسفه شرقی به سخنرانی پرداخت. ریوزوکه اهاشی، استاد برجسته فلسفه متولد ۱۹۴۴ و ۷۲ ساله است. اهاشی به جهت تبار فلسفی از نوادگان علمی نیشیتانی و شاگرد مکس مولر است. وی به لحاظ فلسفی متاثر از دیدگاه مکتب کیوتو است و مهم‌ترین عضو زنده این مکتب به شمار می‌رود. از زمان نگارش رساله‌ دکتری خود درباره شلینگ و هیدگر به مواجه فلسفی میان فرهنگی میان اندیشه غربی و تفکر شرقی علاقه‌مند شده است.موضوعی که مسئله اصلی تفکر در مکتب کیتو نیز هست. ایشان کتابی را به زبان آلمانی در سال ۱۹۹۲ در همین مورد منتشر کرده‌اند. وی تا به حال در ۱۷۰ سخنرانی در کشورهای مختلف جهان از سوئیس و آلمان و آمریکا گرفته تا چین و تایوان به توضیح ایده‌های خود  پرداخته است. اهاشی در آغاز دومین سخنرانی خود در ایران با یادآوری خاطره‌ای که از دیدارش با ...

تاریخ: ۲۴ آذر ۱۳۹۵

مركز مطالعات ژاپن| گفتگو: دكتر بهمن ذکی‌پور؛ دکترای فلسفه از ژاپن سال 2013 مصادف بود با صدمین سال گرد تولد فیلسوف و اسلام شناس ژاپنی توشیهیکو ایزوتسو. دی ماه سال جاری نیز قرین شد با بیست و یکمین سال گرد درگذشت وی. چنین تقارنی انگیزه کافی و وافی گفتگو با یکی از شاگردان او را مهیا می کرد. آکیرو ماتسوموتو که اکنون هفتادمین سال از عمر خود را سپری می کند، سال ها نزد ایزوتسو و سید جلال الدین آشتیانی تلمذ کرده، و آخرین کلاس های درس خود را در دو دانشگاه "واسه دا" و "سن توماس" دارد به پایان می برد. فارسی را نیک می داند، گرچه گذشت زمان تا حدی آن را در حافظه مخدوش کرده. برای این انجام این گفتگو به شهر زیبا و پر برف و سرد "نی ای گاتا"، که محل سکونت وی است، رفتم و چند ساعتی دفتر خاطراتش را، بیشتر به مدد زبان فارسی،  ورق زدیم.   س: جناب استاد! اگر موافق باشید ابتدا از خود شما آغاز کنیم. در کجا تحصیل کردید؟ از کی با آقای ایزوتسو آشنا شدید؟ و از چه زبانی به ایران رفتید؟   ج: من سال 1964 از دانشگاه "واسه دا" لیسانس گرفتم. سپس وارد مقطع فوق لیسانس و بعد هم دکتری شدم. از سال چهارم ...

تاریخ: ۱۴ آذر ۱۳۹۵

مركز مطالعات ژاپن گفتگوي منوچهر دین‌پرست با دكتر بهمن ذکی‌پور / دکترای فلسفه از ژاپن در ابتدای صحبتمان می خواهم به نکته ای اشاره کنم و آن این است که پروفسور ایزوتسو چهره شناخته شده ای برای ایرانیان است. چرا که برخی از آثار او در ایران به زبان فارسی ترجمه شده و از سوی دیگر برخی از استادان فعلی فلسفه و ادبیات و عرفان نیز از دوستان و همکاران او بودند و طی این سالها برخی از وجوه فکری او را توانسته اند آشکار کنند. اما ایزوتسو به گمانم چهره ناشناخته ای نیز دارد که برای ما چندان مکشوف نیست و در این گفت و گو بیشتر تمایل دارم به این نکته بپردازیم. به هر روی شما طی مدت حضورتان در ژاپن با برخی از شاگردان ایزوتسو و استادان ژاپنی فلسفه و همین با برخی از وجوه فکری ایزوتسو آشنا شده اید. در ابتدا این سئوال را می خواهم طرح کنم که ما با کدام ایزوتسو رو به رو هستیم؟ اسلام شناس یا فیلسوف؟ [caption id="attachment_3366" align="alignright" width="233"] بهمن ذكی‌پور[/caption] از لطف و توجه شما بسیار سپاس گزارم. برای پاسخ به سئوال شما می توانم بگویم که ما با هر دو ایزوتسو یعنی هم ایزوتسو به عنوان اسلام شناس و هم ایزوتسو به عنوان ...

تاریخ: ۲ آذر ۱۳۹۵

مرکز مطالعات ژاپن | ترجمۀ: مجتبی هاتف مرجع: LARB لوس‌آنجلس ریویو آو بوکز — بری لَنست اهل کالیفرنیاست و بیش از ۲۰ سال است که در توکیو زندگی می‌کند. بیشتر این مدت را برای یکی از بزرگ‌ترین ناشران ژاپنی کار کرده و با تکیه بر پیالۀ چای ژاپنی کتاب‌های زیادی در موضوعات گوناگون تدوین کرده است؛ موضوعاتی مانند هنر و صنایع دستی، باغ‌های ذِن، هنرهای رزمی، غذاهای محلی، فلسفه، تاریخ و موارد بسیار دیگر. لنست این دانش گلچین‌شده را در مجموعۀ داستانیِ دلهره‌آور خود به کار می‌گیرد که شخصیت اصلی آن «جیم برودی» ‌ است. برودی دلالِ آثار هنری و عتیقه‌ است که در ژاپن بزرگ شده و از پدرش که مدت‌های مدیدی دور بوده، یک دفتر کارآگاهی در توکیو به ارث برده است. نخستین کتاب از این مجموعه به ‌نام «محلۀ ژاپنی‌ها» برندۀ «جایزۀ بَری برای اولین رمان معمایی برتر» شد؛ کتاب دوم با عنوان «قتل در توکیو» به فینال «جایزۀ شیموس برای بهترین رمان کارآگاهی سال» راه یافت. کتاب سوم از این مجموعه با عنوان «پاسیفیک بِرن» ترکیبی قوی و تأثیرگذار از اکشن، فضا و جزئیات فرهنگی پرجاذبه ارائه می‌کند؛ بهترین انتخاب برای مطالعه در پرواز بعدیتان به توکیو. برایم فرصتی پیش آمد تا گفت‌وگویی دوستانه داشته باشم با بری دربارۀ کارهای او و موضوعاتی ...

تاریخ: ۷ مرداد ۱۳۹۵

گفتگو: زهیر متکی پژوهشگر دکتری معماری و طراحی محيط دانشگاه توکیو/ فومی‌هیکو ماکی علاوه بر ۱۰۵ پروژه‌اش در ۲۲ نقطه جهان و دریافت جایزه پرایتزكر ۱۹۹۳، به نظریه تأثیرگذار «فرم جمعی»‌اش شناخته می‌شود. ماکی این نظریه را خصوصا پس از بررسی شهرها و معماری مناطق خاورمیانه مطرح می‌کند و تجربه نمایش عملی آن را در پروژه‌ «هیل‌ساید تراس» با شرایط اجرایی ویژه و جالبی می‌يابد. زهیر متکی این گفت‌وگو را با تجربه سفر ماکی به ایران و خاورمیانه و نقش آن در مطرح شدن نظریه «فرم جمعی» آغاز كرده و درباره تجربیات عملی و جزئیات نظریات ادامه داده است. فومی‌هیکو ماکی متولد 1928 ميلادي (1306 شمسی) در توکیو است. پس از دریافت مدرک کارشناسی از دانشگاه توکیو، دو مدرک کارشناسی ارشد معماری خویش را از آکادمی هنر کرانبروک و مدرسه طراحی هاروارد گرفت. وی پیش از بازگشتش به توکیو و افتتاح دفتر خودش در آنجا در سال 1965، در دفتر معماری و ساختمانی اس او ام (SOM) و همچنین دفتر سرت جکسون و همکاران و در طراحی بخشی از دانشگاه واشنگتن در سن‌لوئیس مشارکت داشت. همچنین پس از فارغ‌التحصیلی مدتی در کنار استادش جوزف لویی سرت رئیس مدرسه طراحی هاروارد و مدتی در دانشگاه واشنگتن به تدریس پرداخت. ماكي از همان سال بازگشتش تا سال 1985 ...

تاریخ: ۷ آذر ۱۳۹۴

شب توشی هیکو ایزوتسو صد و نود و دومین شب مجله بخارا بود که با همکاری بنیاد فرهنگی ملت، دایره العمارف بزرگ اسلامی ، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار و گنجینه پژوهشی ایرج افشار ، عصر سه شنبه ۱۲ اسفند ماه ۱۳۹۳ در کانون زبان فارسی برگزار شد. علی دهباشی در ابتدای این بزرگداشت از پروفسور شین نوموتو برای پذیرش دعوت به منظور سخنرانی در شب توشی هیکو ایزوتسو و نیز از یوشیهیرو ناکایاما، رایزن فرهنگی سفارت ژاپن در ایران برای شرکت در این نشست سپاسگزاری کرد و چنین ادامه داد: ” در اینجا فرصتی است تا از بخش فرهنگی سفارت ایران در ژاپن و به ویژه خانم پیمان هسته‎ای تشکر کنم که ما را در جریان سفر پروفسور شین نوموتو به ایران قرار دادند و ما توانستیم از ایشان برای حضور و سخنرانی در این جلسه دعوت کنیم. و همین طور از خانم ایزوتسو تشکر می‎کنم که عکس منتشر نشده‎ای را از پروفسور در اختیار ما گذاشتند تا از آن برای پوستر امشب استفاده کنیم. اما آشنایی من با زنده‎یاد ایزوتسو از مطالعه متن ترجمه سخنرانی ایشان در کنفرانس « اندیشه غربی و گفتگوی تمدنها» بود که در واقع کنفرانسی بود که از بیستم تا ۲۹ اکتبر ۱۹۷۷ در تهران به ...

تاریخ: ۱۶ اسفند ۱۳۹۳

مرکز مطالعات ژاپن| الهام نظری در کافه مطال نوشت: امپراتوری نشانه­ ها نویسنده: رولان بارت ترجمان: ناصر فکوهی تهران؛ نی؛ 1384 امپراتوری نشانه­ ها، نوشته­ ی رولان بارت در سال 1970 در پاریس و در سال 1383 با ترجمه­ ی ناصر فکوهی در ایران منتشر شد. شاید بتوان گفت که بارت در این کتاب با نگاهی انسان­ شناختی به توصیف ژاپن پرداخته است. البته گفتن این نکته حایز اهمیت است که بارت هیچ وقت خود را انسان­ شناس نمی­ دانسته؛ ولی تمایل بارت به روزمرگی، به لحظات ساده و پیش پا افتاده، به اشیا و نشانه ها، بی شک از نوعی نگاه انسان ­شناسانه در او ریشه می­ گیرد. نگاهی که بارت در دیدن ژاپن و نوشتن این کتاب به کار برده است. این کتاب در مجموع  به شانزده قسمت مختلف در دیدن پدیده­ها و نشانه­هایی چون چوبک­ ها، آب و آب دانه، غذای تمرکز باخته، پاشینکو، تعظیم، دستبرد به معنا، میلیون­ ها کالبد، پلک و ... تقسیم شده است. «در این کتاب، نه متن در پی تفسیر تصویرهاست، نه تصویر ها در جستجوی آراستن متن». بنابراین «ژاپن» بارت در این کتاب نه متنی است که به نویسنده تعلق داشته باشد، نه متنی که از آن خواننده باشد، بلکه ترکیبی است از هر دو. برای کسانی که می ...

تاریخ: ۱۰ دی ۱۳۹۳