مرکز مطالعات ژاپن

نویسنده: پریناز کردی | دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات ژاپن| دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران| استاد : قدرت اله ذاکری| انتشار در مرکز مجازی مطالعات ژاپن www.japanstudies.ir تماس با ما :‌ info@ japanstudies.ir از سری مقالات دانشجویی / 7     چکیده گوجیرا[1]، یا آنچه در زبان انگلیسی گودزیلا[2] نامیده می‌شود، نام ستارۀ اصلی سری فیلم‌های مطرح شرکت توهو[3] است که در ژانر کایجو[4] یا فیلم های موسوم به فیلم‌های هیولایی ساخته شده‌اند. ساخت و پخش فیلم‌های گودزیلا  با فیلم گودزیلا پادشاه هیولاها[5] در سال 1954 آغاز گردید. تاکنون 28 فیلم با محوریت این هیولای ژاپنی ساخته شده، و ساخت و اکران این فیلم‌ها در سال‌های اخیر نیز کمافی السابق ادامه داشته است. این مقاله که به روش کتابخانه‌ای نگارش شده، در پی آن است که ضمن نگاهی دوباره به سیر تاریخی تولید سری فیلم‌های گودزیلا ساختۀ شرکت توهو، برای خلق و حضور این هیولا در سینمای پس از جنگ ژاپن دلیلی دوباره جستجو کرده و دستاورد‌های مفهومی این سری از فیلم های کایجو را بررسی کند. واژگان کلیدی: گودزیلا، بمب اتم، سینمای ژاپن، جنگ [1] Gojira/ ゴジラ گوجیرا، به روایات متعددی از ترکیب دو لغت گوریلا و کوجیرا (نهنگ) شکل گرفته است. [2] Godzilla [3] Toho Co.Ltd. [4] Kaijū / 怪獣 [5] Godzilla, King of the Monsters!   برای دانلود نسخه کامل این مقاله به صورت نسخه پی دی اف با حجم 376 کیلوبایت اینجا را کلیک ...

تاریخ: ۱۶ مرداد ۱۳۹۵

قدرت اله ذاكري | کارشناس و مترجم زبان ژاپنی | آسوكا روستايي است در مركز استان نارا با جمعيتي بيش از پنج هزار نفر كه همچون تمام ژاپن پوشيده از جنگل است و شاليزار و همچون تمام ژاپن زيباست. منطقه‌اي است محصور در تپه‌ها و كوه‌ها كه هزار و چهارصد سال پيش در آن حكومتي متمركز شكل گرفت، پس در جاي جاي آن آثار و بقاياي آن گذشته از زير خاك بيرون كشيده شده است. به هيمن خاطر تنها منطقه‌اي است در ژاپن كه وجب به وجب خاك آن مشمول قانون حفاظت از ميراث تاريخي است و كارهاي عملي ثبت آن به عنوان ميراثي جهاني هم در روند پيگيري و به همين خاطر هم هست كه گاه از آن با عنوان زادگاهِ دلِ ژاپن نام برده مي‌شود. آسوكا اما از جهاتي پيوندهايي هم با ايران دارد و براي آنها كه پژوهنده دو فرهنگ ايران و ژاپن هستند يا دوستدار اين دو فرهنگ، آسوكا مفهوم، معني و جايگاهي خاص دارد. به همين خاطر بود كه دكتر هاشم رجب زاده تصميم داشتند " كتابخانه ايران " خود را در اين روستاي كوچك بسازند و به يادگار بگذارند. آسوكا جايي كه نخستين گزارش‌ها از حضور ايرانيان يا اقوام ايراني تبار در ژاپن ارتباطي تنگاتنگ با ...

تاریخ: ۱۰ اسفند ۱۳۹۲

شب « ماسوجی ایبوسه» صدو چهل و پنجمین شب مجلۀ بخارا بود که با همکاری مؤسسه فرهنگی اجتماعی ملت، موزه صلح و دانشکده مطالعات جهان ( گروه مطالعات ژاپن) عصر روز سه شنبه ۲۶ آذر ماه ۱۳۹۲ در محل موزه صلح برگزار شد. این نشست با سخنان دکتر محمد رضا سروش ، رئیس هیئت مدیره موزه صلح شروع شد که از تاریخچه موزۀ صلح سخن گفت: « موزه صلح تهران یکی از موزه‌های عضو شبکه بین‌المللی موزه‌های صلح است. هدف اصلی این موزه‌ها ترویج فرهنگ صلح از طریق نشان دادن پیامدهای ناگوار جنگ و خشونت و آثار زیانبار آن بر انسان‌ها و محیط زیست است. موزه‌های صلح بیشتر از آن که مکانی برای تماشای اشیاء تاریخی باشند، محلی برای گفت‌وگو، برنامه‌های آموزشی و پژوهشی و فرهنگ‌سازی هستند.  این موزه در ”پارک شهر” و در مرکز شهر تهران قرار دارد و بنیان‌گذاران آن اعضای انجمن حمایت از قربانیان سلاح‌های شیمیایی هستند. این موزه ابتدا در سال ۱۳۸۶ در این مکان راه اندازی گردید و پس از مدتی ساختمان آن بازسازی شد. ساختمان جدید این موزه با حضور میهمانانی از کشورهای مختلف در تیرماه سال ۱۳۹۰، افتتاح شد.» دکتر محمدرضا سروش ـ عکس از مجتبی سالک سپس دکتر محمد رضا سروش به علت برپایی این نشست در موزه صلح ...

تاریخ: ۱ دی ۱۳۹۲

شب « ایران و ژاپن» صد و بیستمین شب از شب‎های مجله بخارا بود که با همکاری بنیاد فرهنگی هنری ملت،دایره‎المعارف بزرگ اسلامی، سفارت ژاپن در ایران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، گنجینه پژوهشی ایرچ افشار و انجمن دوستی ایران و ژاپن و رایزنی مطالعاتی سفارت ایران در توکیو در عصر سه شنبه، ۱۲ شهریور ماه ۱۳۹۲ در کانون زبان فارسی برگزار شد. در آغاز این نشست، علی دهباشی از اهمیت حضور ژاپن در حوزۀ ایرانشناسی سخن گفت:  برای ما ایرانیان دو حوزۀ بزرگ جغرافیایی و اقتصادی اهمیت خاصی دارد، یکی جغرافیای تاریخی زبان فارسی است که دربرگیرنده تمامی کشورهایی است که در آنجا فارسی زبانان حضور دارند، فراتر از مرزهای سیاسی که تعیین شده، این جغرافیای بزرگ فرهنگ و زبان فارسی است. در آسیا برای ما یک حوزۀ تمدنی وجود دارد که در رأس این حوزه تمدنی، علیرغم فاصلۀ جغرافیایی، ژاپن کانون مهم حوزۀ تمدنی با ایران است و از این جهت بسیار در طول تاریخ حائز اهمیت است، هم برای ژاپن، هم برای ایران . و بعد در طول جریان‎های فکری، اجتماعی،حتی در حوزۀ مسائل سیاسی که در واقع می‎شود ما اختلاف خیلی کمی هم زمان با امیرکبیر کار اصلاحات در ژاپن آغاز شد، ما هم آغاز کردیم. بعد هم ...

تاریخ: ۱ آبان ۱۳۹۲

قدرت الله ذاکری، کارشناس و مترجم زبان ژاپنی: چند روز پیش، آشنایی گفت در روزنامه نوشته بود یکی از نویسندگان ژاپنی فوت کرده است. آن آشنا اسم نویسنده را نمی­دانست و من هم به چیزی نشنیده بودم، بنابراین به وبلاگ استاد شیماموُرا مراجعه کردم، زیرا می­دانستم آخرین اخبار ادبیات ژاپن همیشه در این وبلاگ هست. آخرین نوشته استاد شیماموُرا این بود: « هیساشی اینوئوُئه، پریروز در گذشت. او از لحاظ کاری برای من چنان داشتن عمویی بود. در هر صورت بسیار زود بود. باز یک ژاپنی دیگر که وجودش افتخاری در جهان بود، رفت. از صمیم دل برایش سعادت آن دنیا را آرزو می­کنم. » هیساشی اینوئوُئه ( 井上ひさし/Inoue Hisashi ) داستان نویس، نمایشنامه نویس و نویسنده برنامه­ های رادیو تلویزیونی بود که علاوه بر کار در رادیو و تلویزیون، مسؤلیت ­هایی مانند عضو هیئت مدیره انجمن نمایش نامه نویسان ژاپن، عضو هیئت مدیره هنرمندان ژاپن و چهارمین رئیس انجمن قلم ژاپن را هم بر عهده داشت. در هفده نوامبر سال 1934 در شهرستان یاماگاتا به دنیا آمد. پدرش را در پنج سالگی از دست داد و بعد از آن توسط ناپدری مورد اذیت و آزار قرار گرفت. ...

تاریخ: ۷ اردیبهشت ۱۳۸۹

قدرت‌الله ذاکری؛ کارشناس و مترجم زبان ژاپنی: بیش از سه سال از زمانی که اتفاقی کتاب « آسوکا و پارس، با نگاهی به شکل مرگ و زندگی دوباره » را دیدم، گذشت تا بالاخره این کتاب با دو بخش اضافه شده، با عنوان « آسوکا و پارس، پیشروی فرهنگ ایرانی به شرق » از سوی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی منتشر شد. بعدازظهر روزی در اواخر تابستان من و دوستم به امید به دست آوردن کتابی کمیاب به فروشگاه­های کتاب دست دوم حول و حوش میدان انقلاب سر می­زدیم که از بخت خوب در فروشگاهی حدود صد جلد کتاب ژاپنی دیدیم. از آن میان من حدود بیست جلد را خریدم و از بین این­ها هم، خیلی زود کتاب « آسوکا و پارس، با نگاهی به شکل مرگ و زندگی دوباره » اثر پرفسور ئه­ایچی ایموتو توجهم را جلب کرد. من خواندن این کتاب را شروع کردم و هرچه جلوتر می­رفتم، بر شگفتی من از این همه اطلاعات ارائه شده، بیشتر و بیشتر می­شد. بالاخره هم مصمم شدم این کتاب را به فارسی ترجمه کنم. با خواندن همان صفحات اول متوجه شدم که ترجمه این کتاب بسیار مشکل است. به خصوص که این کتاب در حوزه تاریخ باستان و به نوعی اسطوره ...

تاریخ: ۱۸ دی ۱۳۸۸

قدرت الله ذاکری؛ کارشناس و مترجم زبان ژاپنی: [caption id="attachment_416" align="aligncenter" width="114" caption="ماتسوئو باشو"][/caption] نخستین بند از کتاب « پاره نبشته ­هایِ درون توبره پشتی»[1] باشو به نوعی فلسفه زندگی و شاعری او و به نوعی شاید فلسفه ادبیات و هنر او باشد. این کتاب ره آورد یکی از سفرهای او در سال 1687 است. 百骸九竅の中に物有、かりに名付て風羅坊といふ。誠にうすものゝかぜに破れやすからん事をいふにやあらむ。かれ狂句を好 こと久し。終に生涯の [1]はかりことゝなす。ある時は倦て放擲せん事をおもひ、ある時はすゝむで人にかたむ事をほこり、是非胸中にたゝかふて、是が爲に身安からず。しばらく身を立む事をねがへども、これが爲にさへられ、暫ク學で愚を曉ン事 をおもへども、是が爲に破られ、つゐに無能無藝にして只此一筋に繋る。西行の和哥における、宗祇の連哥における、雪舟の繪における、利休が茶における、其 貫道する物は一なり。しかも風雅におけるもの造化にしたがひて四時を友とす。見る處花にあらずといふ事なし。おもふ所月にあらずといふ事なし。像、花にあ らざる時は夷狄にひとし。心、花にあらざる時は鳥獸に類ス。夷狄を出、鳥獸を離れて、造化にしたがひ造化にかへれとなり راه فوُگا[2] « در چیزی که از صدها استخوان و نه منفذ شکل گرفته است، روح مقیم شد و انسان شکل گرفت. اگر بخواهم آن را نامی بگذارم، فوُرابو[3] می­گویم. زیرا چنانکه پارچه ­ای نازک در باد به آسانی پاره می­شود، آن هم بی فرجام خواهد بود. فوُرابو زمانی دراز من را به آموختن و دمخور شدن با هایکای واداشت تا سرانجام هایکای را کار زندگیم قرار دادم. زمانی زده شدم و خواستم تمامش کنم، زمانی در آفرینش هایکای سخت کوشیدم، و از سر شدن بر دیگران به خودستایی اندیشیدم؛ این چنین به انجام آن و این اندیشیدم و رنج بردم و به این جهت تن و جانم آرامش و قرار نیافت. یک بار اندیشیدم چونان مردمان عادی برای به دست آوردن شهرت و مقام بکوشم اما تعلق خاطرم به هایکای مانع شد. بار دیگر اندیشیدم علم بیابم و از حماقت خودم رهایی یابم اما آن ...

تاریخ: ۶ شهریور ۱۳۸۸

آریا فانی دانشجوی سال ِ سوم ِ رشته ی ادبیات تطبیقی است در دانشگاه ایالتی سن دیگو: طالع اگر مدد دهد دامنش آورم به کف           گر بکشم زهی طرب ور بکشد زهی شرف شعر ِ فارسی در تار و پود ِ کلام است که متجّلی می شود. شاعرانه گی حافظ همانا "تراش دادن ِ اَلماس گون ِ زبان ِ فارسی" در غزل است. آیا نقش ِ کلام در ادبیات های دیگر نیز چنین پررنگ است؟ شعر ِ ژاپنی کلام را تنها به عنوان یک واسطه در اختیار می گیرد و با قرار دادن ِ مخاطب در برابر ِ جان ِ اشیا و طبیعت، شاعرانه گی اش را می یابد. این نوشتار قصد دارد به ساحتی نو گام بگذارد. آنچه می طلبد نگاهی باز است ورای غزل و شعر فارسی، به سُنتی نو، نگرشی نو، که با خود وجهی نو از زیستن را به ارمغان می آورد. شعرهای  کوتاه  و هفده هِجایی ِ ژاپنی که گاه به گونه ای اسرارآمیز لطیف، تصویرمَدار و ژرف است را هایکو(Haiku, 俳句,) گویند. هایکو حدود ِ قرن ِ هفدهم پدید آمده و یکی از کوتاه ترین قالب های شعری است. هایکو به زبان های بی شماری ترجمه شده است که گواهی از جهانی بودنش می دهد. هایکو ...

تاریخ: ۲ شهریور ۱۳۸۸

عباس حسین نژاد؛ دانش آموخته زبان ژاپنی دانشگاه تهران: پیش‌تر از اين‌ها كه زبان ژاپني را با همه‌ي عجيبي و غريبي‌اش به عنوان رشته تحصيلي در دانشگاه تهران دنبال كنم از ژاپن چيزهايي شنيده بودم و با اينكه همه‌ي چيزهايي كه بيشتر از طريق تلويزيون يا سينما به من رسيده بود خيلي كم بود، ژاپن به عنوان يك حقيقت آفتابي زيبا در دل من رسوخ كرده بود. و بعدها كه آشنايي من با اين زبان و مهم‌تر از آن فرهنگ با شكوهي كه آن را پشتيباني مي‌كرد بيشتر شد خودم را با دريايي مواجه ديدم كه علي‌رغم همه‌ي كاهلي و سستي‌ام در تحصيل، خواستم با امواج سهمگين آن روبرو شوم و سنگين‌ترين موجي كه هنوز در گيجي برخورد با آنم، «هايكو» است. رولان بارت در كتاب امپراطوري نشانه‌ها نوشته‌اي با عنوان دستبرد به معنا دارد : « هايكو داراي خاصيتي شبح‌واره است و آن اينكه هر كس همواره تصور مي‌كند به سادگي اشعاري همانند آن بسرايد . انسان از خود مي‌پرسد: آيا مي‌توان چيزي ساده‌تر در يك نوشتار خودانگيخته از شعر زير از بوسون يافت : غروب است ، پاييز فقط به پدر و مادرم مي‌انديشم. ما به هايكو غبطه مي‌خوريم !» هايكو (HAIKU) به عنوان يك شاخصه‌ و نشانه‌ي مهم فرهنگ ادبيات ژاپني با همه‌ي كوتاهي و ...

تاریخ: ۲۵ تیر ۱۳۸۸

قدرت الله ذاکری؛ مترجم و کارشناس فرهنگ و هنر ژاپن: گروه هنری اووتاگاوا یکی از گروه­های هنری نقّاشی اووکی­یو(Ukiyo)در اواخر دوره اِدو(Edo)است.دوره اِدو سوّمین سلسله از حکومت جنگجویان در ژاپن است که در سال 1603 در منطقه اِدو(توکیویِ کنونی)پایه­ گذاری شد و در حدود دویست و شصت سال یعنی تا سال 1867 به درازا کشید. [caption id="" align="aligncenter" width="400" caption="هرچند سبک ادبی اووتاگاوا منحصر به اواخر دوره ادو و نیز اوایل دوره مِی­جی(1912-1868)است امّا سبکی بسیار تأثیرگذار بر نقّاشی ژاپن و حتّی اروپا بود."][/caption] 歌川派 موزه هنرهای معاصر تهران در اسفند 85 و فروردین 86،محل نمایشگاه دوسالانه چاپ دستی ایران بود.این نمایشگاه از آثار چاپ دستی ایران و جهان شامل آثار هنرمندان مطرح جهان و هنرمندان ایرانی برگزار شد.در میان آثار به نمایش درآمده از هنرمندان غیر ایرانی چندین اثر از نقّاشان ژاپنی نیز وجود داشت. به جز چند تابلو که از آثار آراکاوا شووساکوو (Arakawashusaku)هنرمند معاصر پیر سبک دادائیسم و نیز چند تابلو منفرد از هنرمندان نه چندان مطرح ژاپنی وجود داشت، بقیه تابلوها از دو هنرمند بسیار مطرح و تأثیرگذار ژاپنی یعنی اوتاگاوا تویوکوونی(Utagawa toyokuni)و اوتاگاوا هی­روشی­گه(Utagawa hirishige)از نقّاشان سبک هنری موسوم به اووتاگاوا(Utagawa)بودند که در این نوشته قصد دارم به معرّفی مختصری از سبک نقّاشی آنها و نیز ...

تاریخ: ۲۰ تیر ۱۳۸۸