بیشتر مجله‌های مانگا که بعد از جنگ جهانی دوم در ژاپن چاپ می‌شوند اسم “کامیک” را عنوان مجله خود می‌کنند تا به نوعی با دیدن اسم این مجلات خنده دار بودن آن در ذهن خوانندگان تداعی شود. در این سال‌ها “کامیک مَگَزین“، “یانگ کامیک“، “بیگ کامیک“، “لید کامیک“، “پلی کامیک” و غیره محبوبیت زیادی یافتند.
چند سالی پس از پایان جنگ جهانی دوم و آغاز دوره جدید در تاریخ معاصر ژاپن، نابسامانی های اجتماعی و اقتصادی حاصل از 5 سال جنگ ژاپن را فرا می‌گیرد. اما جوانه‌های جدید سر از خاکستر جنگ سر بر می‌آورند و چندی نمی‌گذرد که اقتصاد ژاپن دوران شکوفایی خود را آغاز می‌کند. همزمان با این شکوفایی صنعت مانگا نیز رونق بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌کند. به عنوان نمونه تیراژ مانگاهای کودکان در سال 1961 برای اولین بار از یک میلیون نسخه فراتر می‌رود.
اقشار مختلف مردم متناسب با سلیقه‌هایشان مانگاهای مورد علاقه خود را می‌خرند و صنعت مانگا به رشد و شکوفایی قابل ملاحظه‌ای دست پیدا کردند.مانگاکاها داستان‌های متعددی راجع به زندگی و کار و مشغولیت‌ها و سختی‌های کارمندان دون پایه نوشتند که تعدادشان به میلیون‌ها نفر می‌رسید.
با مقایسه تعداد مانگاکاهای قبل و بعد از دوران جنگ می‌توان پی به ابعاد این گستردگی مانگا در بعد از جنگ جهانی دوم پی‌برد.
کتاب “تاریخ مانگا در ژاپن” در این زمینه چنین آورده است.
“گفته می‌شود در حال حاضر چهار هزار مانگاکا در ژاپن وجود دارند که جمعا بیست هزار نفر دستیار دارند. این تعداد بیشترین رقم مانگاکاها در جهان است. همچنین تعداد کل کسانی که برای مجلات مختلف مانگا می‌کشند حدود صد هزار نفر است. در دوره امپراطوری تای شو (1926-1912) ” تعداد کسانی که برای روزنامه‌ها با عنوان مانگاکا، مانگا می‌کشیدند، حدود 30 نفر بود. سال‌های قبل از شروع جنگ جهانی دوم مانگای کودکان با اقبال عمومی روبه رو می‌شود و گمان می‌رود تعداد مانگاکاها به کمتر از 200 نفر می‌رسد. بعد از جنگ جهانی دوم مانگاهای خنده دار نه تنها در بین کودکان بچه در بین بزرگسالان هم محبوبیت پیدا می‌کند و این باعث افزایش تعداد مانگاکاها می‌شود.
در این دوره مانگاهای داستانی علمی تخیلی، تاریخی، داستانی و ورزشی با تیراژ بالا چاپ می‌شود و هر بخش از جامعه با توجه طبقه اجتماعی، سن و نیاز خود مانگا می‌خواند.
به عنوان مثال مانگای تخیلی تاریخی “زیردریای اتمی (یاماتو)” که در 1989 چاپ و داستان سریالی آن به مدت 8 سال ادامه داشت، توجه زیادی را به خود جلب کرد.
این داستان تخیلی که در دوران جنگ سرد اتفاق می‌افتد شرح حال زیردریایی اتمی “یاماتو” است. این زیردریایی که محصول دولت ژاپن و آمریکاست، طرح مخفی برای مقابله با تهدیدات شوروی است که در آن 76 دریادار ژاپنی در یکی از پایگاه‌های دریایی آمریکا آموزش می‌بینند. اما دریاداران ژاپنی به رهبری دریاسالاری به نام “کائه دا” سوار بر زیردریایی که نام آن را “یاماتو” (نام قدیمی ژاپن) گذاشته‌اند، از ناوگان دریایی آمریکایی جدا شده و با اعلام اینکه یاماتو کشوری مستقل است به مخالفت با قدرت‌های اتمی جهان آمریکا و شوروی بر می‌خیزند. از طرفی دولت ژاپن حمایت خود را از یاماتو اعلام می‌دارد. نیروهای دریایی آمریکا به یاماتو حمله می‌کنند و قصد از بین بردن آن و تصرف ژاپن را در سردارند. ضمن پیروزی در جنگ هدف خود را تشکیل دولت جهانی برای حفظ صلح و ثبات جهانی اعلام می‌دارد. سرانجام رئیس جمهور آمیکا مجبور می‌شود کائه دا را برای مذاکره در این باره دعوت کند…
بازار جدید مانگا
در دهه 70 میلادی تیراژ مجله‌های مانگاهای محبوبیت دار از دو میلیون نسخه فراتر می‌رود. چند سال بعد از آن مجله “شونن جَپَن” تیراژ سه میلیون نسخه را تجربه می‌کند. در دهه 80 میلادی بار دیگر تیراژ “شونن جَپَن” مانگا به رشد خود ادامه می‌دهد و به چهار میلیون نسخه می‌رسد و بالاخره در دهه 90 مجله “دراگون بال” به بالاترین تیراژ خود یعنی شش میلیون و نیم نسخه رسید.
در حال حاضر، مانگا در بخش‌های و ژانرهای مختلف از آموزش پخت و پز گرفته تا به تصویر کشیدن تاریخ ژاپن و یا توضیح مسائل مربوط به افتصاد نقش خود را ایفا می‌کند. به عنوان نمونه در سال 1986 تیراژ “مبانی اقتصاد ژاپن” که به صورت مانگا چاپ شد با دو میلیون چاپ پرفروشترین کتاب سال ژاپن شد. این مانگا که مسائل اقتصاد را به زبان ساده و قابل فهم توضیح می‌دهد به زبان‌های خارجی نیز چاپ شد.
نمونه دیگر آن در حوزه تاریخ است که تاریخ ژاپن از آغاز تا کنون در 50 جلد به قطع جیبی به چاپ رسیده است.
فروش انواع تولیدات مانگا در ژاپن در سال 1995 به بالاترین حد خود در تاریخ مانگا در این کشور رسید. تغییر جامعه به سمت و سوی جامعه اطلاعات باز و گسترده باعث نفوذ و گسترش مانکا در بخش های مختلف شد. همین امر محبوبیت مانگا را بیش از بیش در بین سنین و طبقات مختلف جامعه بیشتر از پیش کرد.
در حال حاضر ژاپن سعی می کند با گسترش و تبلیغ و صادرات مانگا آن را عنوان خرده فرهنگ جدید ژاپن معاصر به جهانیان معرفی کند.
بهنام جاهدزاده
———————————————————————————-
منابع:
1-Zusetsu Manga no Rekishi, Shimizu Isao, 1999
2-Nenpyou Nihon Mangashi, Shimizu Isao,2007
3-Manga No Kyoukasho, Shimizu Isao, Naiki Toshio, Akita Takahiro,2008
(این مقاله قبلا در مجله گفتار سبز به چاپ رسیده است.)
