قدرتالله ذاکری؛ کارشناس و مترجم زبان ژاپنی: بیش از سه سال از زمانی که اتفاقی کتاب « آسوکا و پارس، با نگاهی به شکل مرگ و زندگی دوباره » را دیدم، گذشت تا بالاخره این کتاب با دو بخش اضافه شده، با عنوان « آسوکا و پارس، پیشروی فرهنگ ایرانی به شرق » از سوی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی منتشر شد.
بعدازظهر روزی در اواخر تابستان من و دوستم به امید به دست آوردن کتابی کمیاب به فروشگاههای کتاب دست دوم حول و حوش میدان انقلاب سر میزدیم که از بخت خوب در فروشگاهی حدود صد جلد کتاب ژاپنی دیدیم. از آن میان من حدود بیست جلد را خریدم و از بین اینها هم، خیلی زود کتاب « آسوکا و پارس، با نگاهی به شکل مرگ و زندگی دوباره » اثر پرفسور ئهایچی ایموتو توجهم را جلب کرد. من خواندن این کتاب را شروع کردم و هرچه جلوتر میرفتم، بر شگفتی من از این همه اطلاعات ارائه شده، بیشتر و بیشتر میشد. بالاخره هم مصمم شدم این کتاب را به فارسی ترجمه کنم. با خواندن همان صفحات اول متوجه شدم که ترجمه این کتاب بسیار مشکل است. به خصوص که این کتاب در حوزه تاریخ باستان و به نوعی اسطوره شناسی و خارج از حوزه تخصصی من بود. استاد رجب زاده در مقدمهای که لطف کردند و برای این کتاب نوشتند، میگویند:
« این تلاش هنگامی تحسین برانگیزتر می نماید که بدانیم استاد ایموتو، که گزیدهای از آثار تحقیقی شان با افزودن یادداشتهای روشنگر برای ایرانیانِ کمترآشنا به تاریخ و فرهنگ ژاپن به فارسی درآمده، سبک و سیاق خاصی در نوشتن دارند که دریافتنش با بار معنایی گرانسنگ و اشارههای فراوان ادبی، تاریخی، و اساطیری برای دانش آموختگان ژاپنی هم دشوار است. به یاد دارم که بیشتر دانشجویانم در بخش ایرانشناسی دانشگاه اوساکا هرگاه که قطعه یا بهره ای کوتاه از نوشته های استاد ایموتو را به آنها می دادم تا برای تمرین به فارسی درآورند یا برای گزارش درسی آماده نمایند، همیشه از سختی کار و ساعتهای بسیار که باید صرف روان کردن مطلبی یکی-دو صفحهای کنند شکوه داشتند. »
بنابراین اولین قدم من برای ترجمه این کتاب مطالعه کتابهایی در رابطه با اسطورههای ایرانی، تاریخ ایران باستان و سایر کتابهای مرتبط با این کار بود. من نزدیک به بیست جلد کتاب مرتبط با تاریخ باستان، اسطوره شناسی و …. مطالعه و بعد ترجمه را شروع کردم. اما باز هم کار سخت بود. کتاب هیچ پاینوشتی نداشت و اسامی خارجی در بیان ژاپنیاشان بسیار تغییر میکردند، پس گاه پیدا کردن توضیح و تلفظ اصلی اسامی وقت بسیار زیادی میگرفت. شش ماه تمام هفتهای سه تا چهار روز من کتابخانه ملی دنبال منابع و اسامی بودم.
سرانجام کتاب را ترجمه کردم و با خواست تماس با نویسنده کتاب، پرفسور ایموتو با دوستی ژاپنی تماس گرفتم و همان زمان بود که فهمیدم پرفسور ایموتو دارای مقام و مرتبه علمیای بسی فراتر از آنچه هست که من از ترجمه این کتاب دریافتم.
پرفسور ئهایچی ایموتو در بیستم جولای سال 1930 در شهرستان هیوگو متولد شد. دانش آموخته دانشکده ادبیات دانشگاه کیوتو در رشته زبان شناسی است و از نوامبر سال 1956 تا جون 1958 در دانشگاه تهران هم تحصیل کرد. وی تا سال 1971 که برای مأموریت کاری در مرکز ژاپن شناسی واقع در تهران به ایران آمد، استاد زبان شناسی دانشکده ادبیات دانشگاه هیروشیما و استاد بخش زبان فارسی و ایرانشناسی دانشگاه مطالعات خارجی اوساکا بود. از آوریل سال 1971 تا مارس سال 1972 نزدیک به یک سال در تهران اقامت کرد و بعد از آن هم سمت استادی و ریاست بخش تحقیقات دانشگاه مومویاماگاکوُئین را داشت.
سوای از تدریس در انجمن زبان شناسی ژاپن، عضو انجمن شرق شناسی ژاپن، انجمن سنن و آداب مردمی ژاپن و انجمن خاور شناسی ژاپن هست و از سال 1974 تا سال 2004 در رأس انجمن خاور شناسی ژاپن بود.
حاصل تلاشهای علمی و تحقیقات استاد ایموتو درباره فرهنگ و تمدن ایران و ژاپن و پیوند دیرینه آنها، صدها مقاله و دهها کتاب است که از آن جمله میتوان کتابهای زیر را نام برد:
« ایران و ژاپن باستان » – سال 1980، « مرگ و تولد دوباره » – سال 1982، « آسوکا و پارس » – سال 1984، « اسطوره شناسی رؤیا » – سال 1997، « ناپاکی و تقدس » – سال 2002، « پیشرویِ فرهنگ ایرانی به شرق » – سال 2008.
خبر ترجمه این کتاب در ژاپن بسیار مورد توجه قرار گرفت. دوست من آقای ساتو با پرفسور ایموتو تماس گرفتند و ایشان قسمتهایی از دو کتاب تازه منتشر شده خود را برای من ارسال کردند. زیرا کتاب « آسوکا و پارس، با نگاهی به شکل مرگ و تولد دوباره » در سال 1984 منتشر شده بود و ایشان میخواستند که این دو مطلب جدید که حاصل آخرین پژوهشهایشان نیز که در رابطه با حضور فرهنگ ایران باستان در شرق دور به خصوص ژاپن بود، به کتاب ترجمه شده اضافه شود.
این دو قسمت با عنوانهای « پیشروی فرهنگ ایرانی به شرق » و « پارسیان آسوکا » را هم ترجمه کردم و به متن قبلی اضافه نمودم. خبر ترجمه این کتاب را یکی از دوستان به خبرگزاریهای ایرانی دادند و تقریباً در تمام خبرگزاریها و پایگاههای خبری سازمانهای مرتبط بازتاب یافت. دو هفته بعد از انتشار این خبر، از طرف دبیرخانه جشنواره فارابی با من تماس گرفتند و خواهان اطلاعاتی درباره این کتاب شدند تا در صورت تأیید برگزیده دومین دوره این جشنواره اعلام شود. من هم دکتر هاشم رجب زاده استاد ایرانی دانشگاههای ژاپن و خانم توموکو شیمویاما را که شاگرد پرفسور ایموتو بودند به آنها معرفی کردم. بالاخره پرفسور ایموتو برگزیده این جشنواره اعلام شدند اما به علت بیماری نتوانستند در مراسم اعطای جوایز حضور یابند و پیامی برای جشنواره فرستادند که ضمیمه کتاب « آسوکا و پارس، پیشروی فرهنگ ایرانی به شرق » است.
زمانی که من با پرفسور ایموتو از طریق آقای ساتو تماس گرفتم، از ایشان خواستم که مقدمهای برای کتاب بنویسند که متأسفانه ایشان به دلیل کهولت سن و بیماری نتوانستند و این درخواست را به دکتر هاشم رجب زاده ارجاع دادند. دکتر هاشم رجب زاده لطف کردند و مقدمه « سخنی از دیگر سوی شرق » را برای این کتاب نوشتند.
( فراهم آمدن ترجمه فارسی چند نوشتۀ تحقیقی استاد ئه ایچی ایموتو، گزارش و حاصل ذوق، دانش و کوشش آقای قدرت الله ذاکری دانش آموختۀ زبان ژاپنی و دوستدار ادب و فرهنگ ژاپن، رویداد خجسته ای است که سالهای بسیار چشم به راهش بوده ام؛ چرا که می دیده ام ایران پژوهان ژاپن به سابقۀ یک قرن تلاش و تجربۀ پرحاصل پیش تاخته اند اما در ایران و در قلمرو زبان فارسی آنها که به ژاپن اندیشیده و در بارۀ آن نوشته یا از گنجینۀ معارف آن آثاری به زیان خود برگرداندهاند بسیار اندکند……)
مقدمهای که استاد رجب زاده برای کتاب ترجمه شده نوشتند، بسیار مایه مباهات و افتخار من بود. زیرا هرچند هیچ وقت توفیق دیدار ایشان نصیبم نشده است اما مطالعه تمامی ترجمهها و تألیفات ایشان در رابطه با ژاپن، باعث شده است تا خود را شاگرد و بهرهمند از دانش و تلاش استاد بدانم.
تمامی تاریخها در این کتاب، به شیوه گاه شماری ژاپن آمده است که با توجه به تفاوت زیاد آن با گاهشماری ایرانی، خانم توموکو شیمویاما شاگرد پرفسور ایموتو در دانشگاه مطالعات خارجی اوساکا که در حال حاضر دانشجوی مقطع دکتری در دانشگاه تربیت مدرس هستند، مطلبی با عنوان « گاهشماری سنتی ژاپن » نوشتند که آن هم در کتاب حاضر آمده است.
« آسوکا و پارس »، روایت حضور نخستینِ پارسیان در سرزمین ژاپن، تقریبا در چهارده قرن پیش است. پیش از آن فرهنگ ایران باستان با گذر از جاده ابریشم بهرحال تأثیر خود را تا منتهی الیه این جاده یعنی ژاپن هم میگذاشت اما حضور این ایرانیان دوره ساسانی در سرزمین اصلی ژاپن منشاء تحولات بزرگی در فرهنگ ژاپن شد که پرفسور ایموتو در این کتاب آنها را بیان میکند. مطالب این کتاب آن قدر زیاد است که هرکدام خود به تنهایی میتواند موضوع پژوهشی مستقل باشد. مثلاً در مورد تأثیرپذیری شاخه شمالی دین بودایی از فرهنگ ایرانی در حین انتقال از هند به چین یا اینکه مترجمان متون بودایی به چینی هویتی ایرانی داشتند که نشانههایی از فرهنگ ایرانی در این دین گذاشتند، همگی حتی برای خود من نیز بسیار تازگی داشت. نیز آن قدر اسامی و موضوعات جدید را مطرح میکند که مجبور به قرار دادن نزدیک به هزار و دویست پاینوشت برای کتاب شدم. بهرحال امیدوارم ترجمه این کتاب سهمی در توجه بهتر و شایستهتر به شرق شناسی در کشورمان داشته باشد.
مشخصات کلی کتاب
نام کتاب: آسوکا و پارس، پیشروی فرهنگ ایرانی به شرق
نویسنده: پرفسور ئهایچی ایموتو
ناشر: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وابسته به وزارت علوم
مشخصات ظاهری: 400 صفحه، مصور
قیمت: 4800 تومان
مراکز پخش در تهران: انتشارات مرشد، انتشارات آگاه، کتاب فروشی جهاد دانشگاهی و انتشارات بهینه در میدان انقلاب
ارتباط با مترجم: zakerig{@}yahoo.co{.}jp
1 دیدگاه
علی گزبلند
تارنمای بسیار زیبا و چشم گیری دارید.استایل ژاپنی آن به خوبی ارتباط برقرار میکند.من یک خبر نگار هستم و دوست دارم از مطالب شما برای روزنامه خودمان استفاده کنم.اگر خبر نامه یا عضویت در سایت شما امکان پذیر باشد این امکان راحتر خواهد بود .از شما سپاسگذارم.