بهنام جاهدزاده:
مهدیقلی خان هدایت معروف به مخبرالسطنه که همراه اتابک اعظم یکی از وزرای دوره قاجار در سال 1903 از ژاپن دیدار کرده است شرح برداشت های خود را در کتاب سفر حج آورده است. گروه ایرانی وقتی وارد بندر ناکازاکی ژاپن می شوند زن ژاپنی را می بینند که سیب می فروشد. بعد از خریدن مقداری سیب، اتابک اعظم مقداری پول که از مبلغ خرید سیب بیشتر بوده در داخل سبد زن ژاپنی می اندازد و با آقامنشی بدون این که بقیه پول را طلب کنند به راه خود ادامه می دهد.
زن ژاپنی دوان دوان از پشت می آید و بقیه پول اتابک اعظم را بر می گرداند. مهدیقلی خان هدایت در این بخش ضمن مقایسه وضع ژاپن با چین که از طریق آن کشور به ژاپن آمده است وضع اقتصادی ژاپن را به مراتب بهتر در می یابد و از بلند طبعی ژاپنی ها متعجب می شود. در ادامه یادداشت هایش مهدیقلی خان می نویسد با وجود این که مردم در چین در فلاکت و بدبختی زندگی می کنند در ژاپن اصلا گدا ندیده است.
اما مهدیقلی خان هدایت فقط یک روی سکه را دیده است. روی دیگر سکه آقامنشی خودخواهانه اتابک اعظم است که خود را در جایگاهی می بیند که به دیگران صدقه بدهد و به اصطلاح خصلت گداپروری خود را در سرزمین بیگانه هم فراموش نکند.
اما این که چرا در ژاپن هنوز هم گدا وجود ندارد و باعث تعجب ایرانی ها می شود غیر از بلند طبعی ژاپنی ها علل دیگری هم دارد.
جامعه ژاپن در عین این که جمع گراست در امور اقتصادی فردگراست و هر کسی مسئول نتایج و رخدادهای فعالیت اقتصادی خود به حساب می آید. از هیمن رو است که فعالیت اقتصادی برای فرد منافع اقتصادی به دنبال داشته و فرد نیازهای زندگی خود را تأمین می کند. گدایی در ژاپن ناهنجاری اجتماعی شناخته می شود. شخصی که نیاز دارد باید از طریق فعالیت اقتصادی بتواند نیازهایش را تامین کند. اما کسی که چاره اش از همه جا قطع است چه می کند؟ این شخص در ژاپن یا می رود دزدی می کند، یا خودکشی می کند یا از گرسنگی تلف می شود.
در جوامع اسلامی و در ایران این وضعیت متفاوت از ژاپن است. خودکشی به خاطر گرسنگی و مشکلات اقتصادی به ذهن هیچ کس خطور هم نمی کند. ضمن این که گناه کبیره هم محسوب می شود. در اسلام بیشتر بر جمع گرایی و مسئولیت اجتماعی در فعالیت های اقتصادی تأکید شده است و دائما فرضیه زکات و خمس و صدقه و دستگیری از مستمندان یاداوری می شود. حس مسئولیت اجتماعی و این که فرد خوشبختی خود را نه فقط برای خود بداند حائز اهمیت فراوان است. اما این خطر نیز وجود دارد که وجود عامل باعث پیدایش معلول شود و منجربه پیدایش فرهنگ گدایی و گداپروری؛ چنانکه در رفتار اتابک اعظم در هنگام خرید سیب از زن ژاپنی دیده می شود.
شاید برای اجتناب از مشکلات اجتماعی ناشی از فقر و تنگدستی است که دولت و جامعه ژاپن خود را متعهد می داند هرساله برای خیل جمعیت فارغ التحصیل دبیرستان و دانشگاه های ژاپن کار ارائه کند. تا هم چرخ زندگی خود را بچرخانند و هم چرخ اقتصاد ژاپن را.
[wikibox]مهدیقلی_هدایت[/wikibox]
[wikibox lang=”en”]Mehdi_Qoli_Hedayat[/wikibox]
2 دیدگاه
م.ن
بسیار جالب بود و زیبا، چند دقیقه ایی نیست که متوجه شدم ایران هم چنین مرکزی دارد!؟ درواقع پایگاه مطالعات ژاپن دارد! بسیار بسیار خوشحال شدم. از نظر من شما می بایست یک مرکزی هم در دنیای واقعی تاسیس کنید و به طور جدی پیش بروید، چرا که نتایج تحقیقات و مطالعات شما در تمام زمینه ها در این کشور مفید است به خصوص مدیریت. برایتان آرزوی موفقیت دارم.
jps
سلام و سپاس از نگاه لطفتان؛ اتفاقاً به فکرش هستیم برای مرکز واقعای مطالعات ژاپن و مقدماتی هم تهیه شده ولی خب بروکراسی در ایران خودش ماجرای وخیمی است…