فرهنگ پرهیزگاری ژاپنی‌ها

بهنام جاهدزاده:

چندی پیش که فصل شکوفه های گیلاس بود و درختان گیلاس در کیوتو رخت شکوفه بر تن کرده بودند با دوستان ژاپنی رفته بودیم رقص سنتی کیو اودوری را ببینیم. جمعیت زیادی آمده بودند و اکثر خانم های ژاپنی کیمونو برتن به نوبت زیر درخت گیلاس حیاط نمایشخانه می ایستادند و عکس یادگاری می گرفتند. سه چهار مرد و زن توریست چینی هم بودند که با صدای بلند می گفتند و می خندیدند عکس می گرفتند و دماغشان چاق بود و همین باعث می شد توجه آدم را به خودشان جلب کنند.

این توریست های محترم هم مثل بقیه با دیدن درخت گیلاس پر از شکوفه هوس عکس انداختن در چنین مکان زیبایی را کرده و رفتند زیر شاخه های گسترده درخت و از زاویه های گوناگون با ژست های مختلف درحال عکس گرفتن و سردادن قهقه بودند. در همین حین اندک بادی وزید و مقداری از گلبرک ها را در هوا جلوی چشمان این توریست های محترم به رقص درآورد.

ناگهان این عده به وجد آمدند و این بار شاخه ها را از بیخ در بین انگشتان دست گرفته و تا نوک شاخه کشیدند طوری که همه شکوفه شاخه های دم دست را کنده و روی سر یکدیگر ریختند تا عکس یادگاری بگیرند. در عرض یکی دو دقیقه این از خدا بیخبران چنان بلایی سر درخت بیچاره آوردند تا مثل مرغ پرکنده در بین دیگر درختان به چشم بیاید.

 کسی از ژاپنی ها به دست اندازی به طبیعت زیبا توسط همسایگان بافرهنگشان اعتراضی نکرد. و آن بی خبران نیز با خاطری خوش محل را ترک کردند.

همچنین رفتاری فقط مربوط به این همسایه گان بافرهنگ محدود نمی شود. روز دیگر وقتی گذرم به بارگاه امپراطوری هزارساله کیوتو (گوشو) افتاده بود با چشم خویش دیدم که چند تن از توریست های غربی زیر یکی از شاخه های زیبای بید مجنون محوطه ایستاده اند و درحال عکس گرفتند. خانم محترم بوری که زیر شاخه ایستاده بود برای اینکه شاخه افتاده مزاحم زیبایی رخ ایشان نشود آن شاخه را با دستان خود قطع نمودند و رخ خنده روی زیبای خویش را در برابر دوربین قرار دادند.

هموطن دیگری را به یاد دارم که مثل بقیه شیفته باغ های ژاپنی بود و هنگام عکس گرفتن در زیر یکی از درختان شاخه افتاده جلوی صورتش را گره زد.

زیر شاخه های کلفت بسیاری از درختان داخل همین محوطه را از بیم آن که باد و طوفان و سنگینی شاخه هایشان باعث شکستنشان شود دیرک زنده اند. احتمالا چنین شاخه هایی در فرهنگ های دیگر از جمله جامعه خودمان قطع شود. تجاوز به حریم طبیعت و آثار تاریخی و هنری که مثال های زیادی داریم.

شلوغی ماشین و موتورو گاز و دود و سر و صدای میدان امام اصفهان با سکوت و آرامش و زیبایی طبیعت این مکان در تعارض اند.

(نمایی از کیوتو در فصل شکوفه های گیلاس)

هر بار گذرم به حیاط دربار امپراطوری کیوتو می افتد با دیدن این درختان به این مسئله فکر می کنم که تا چه اندازه فرهنگ ژاپن فرهنگ پرهیزگاری، ملاحظه دیگران و لذت از دیدن طبیعت دست نخورده است.