مردان اقتصاد ژاپن؛ شیبوساوا ایایچی و تسورو شیگتو
استاد راهنما: دکتر پوررستمی
موژان لرکلانتری
دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات ژاپن دانشگاه تهران
انتشار در مرکز مجازی مطالعات ژاپن www.japanstudies.ir
تماس با ما :info@ japanstudies.ir
از سری مقالات دانشجویی / 3
مقدمه
شیبوساوا ای ایچی متولد شانردهم ماه مارس سال 1840 می باشد که مصادف با اواخر دورۀ ادو است. می توان گفت شیبوساوا مؤسس اولین بانک دولتی در ژاپن و بازار بورس توکیو می باشد. شیبوساوا بعد از نمایشگاه بین المللی اروپا که در پاریس برگزار شد، تصمیم به تحصیل در پاریس می گیرد و برای تکمیل تحصیلات خود به پاریس می رود. بعد از بازگشت به ژاپن به استخدام دستگاه دولتی درآمده و به سرعت بعد از مدت کوتاهی اولین بانک دولتی ژاپن که در حال حاضر به بانک میزوهو معروف است را تأسیس می کند. شیبوساوا همچنین در زمینۀ اقتصاد ژاپن و ارتباط آن با آمریکا نقش مهمی را ایفا کرد، به همین دلیل کاندیدای دریافت جایزۀ نوبل نیز شده بود.
یکی دیگر از اقتصاددانان تأثیرگذار در اقتصاد ژاپن و مکتب مارکسیسم آمریکا شی گتو تسورو می باشد. وی با ارائۀ نظربات متعدد در زمینۀ نقش مردم در اقتصاد کشور و همچنین سیستم وام دهی به تولیدکنندگان نقش مؤثری در رشد اقتصاد ژاپن ایفا کرد. “شی گتو معتقد بود که سیاست های دولت بدون جلب همکاری مردم به جایی نخواهد رسید.” ” بحث شی گتو بر این پایۀ استوار است که توسعه به شیوۀ سرمایه داری تا مرحله ای از طریق رشد تولید ناخالص ملی رشد ثروت ملی و رفاه عمومی واقعی را در پی دارد، ولی به تدریج با افزایش آثار بیرونی اقتصاد نظیر تخریب محیط زیست و کاهش حاکمیت مصرف کننده، این دو از هم فاصله می گیرند و رشد بدون افزایش رفاه اجتماعی ادامه پیدا می کند. می توان نتیجه گرفت که شی گتو نه تنها از طراحان اقتصاد دوران بازسازی ژاپن بود بلکه از منتقدان دورۀ رشد سریع، از مخالفان قرارداد امنیت مشترک ژاپن با آمریکا و نیز از پرچمداران نهضت محیط زیست است.”(محمد نقی زاده، مبانی تفکرات ژاپن- تداوم و تغییر، جلد دوم، شرکت سهامی انتشار، 1368)
هرچند که شی گتو فقط در زمینۀ تعلیم اقتصاد و دادن نظریه های متعدد فعالیت داشته اما تأثیر زیادی در اقتصاد به خصوص بازسازی اقتصاد پس از جنگ داشته است، می توان گفت وی اقتصاددانی بود که در نهادسازی اقتصاد دوران بازسازی بعد از جنگ ژاپن نقش مؤثری داشت.
شی گتو در دانشگاه هاروارد هم دورۀ اقتصاددانان بزرگی چون جان گالبریث، پل سوئیزی، رابرت تریفین، جیمز توبین، رابرت سولو، پل ساموئلسون که بعدها برندۀ جایزۀ نوبل شد، بود و همچنین در آن زمان با ژوزف شومپیتر و واسلی لئونیف آشنا شد.
نگارنده قصد بر این دارد که با استفاده از خلاقیت ها و روش های پیشنهادی شیبوساوا ای ایچی که پدر اقتصاد ژاپن می باشد و همچنین تسورو شی گتو که از نظریه پردازان اقتصادی تأثیرگذار این کشور می باشد، تأملی بر این اساس روی اقتصاد ایران داشته باشد. از آن جهت که ژاپن در حال حاضر یکی از قطب های مهم اقتصادی جهان می باشد و گفته شده است که منشاء این بزرگی کسانی جز شیبوساوا ای ایچی و تسورو شی گتو نمی باشند، نگارنده با معرفی و شناساندن شیبوساوا ای ایچی و تسورو شی گتو به دنیای اقتصاد ایران سعی دارد در پیشبرد اقتصاد کشور نقش بهینه ای را ایفا کند.
نگارنده با استفاده از منابعی که به زبان اصلی ژاپن در دست دارد، در مرحلۀ اول سعی بر ترجمۀ آن ها دارد و بعد از آن با مقایسۀ نظریه های مختلف بهترین نظریه را با راهنمایی اساتید آن رشته انتخاب کرده، ارائه داده و در آخر نظریۀ تازه ای که بتوان از آن در ایران استفاده کرد را نگارش و در فصلنامۀ دانشکده ثبت کند.
در حال حاضر مشکلات اقتصادی ایران از نظر نگارنده به شرح زیر می باشد:
- بیکاری آزاردهنده و مخرب جوانان که منجر به فساد می شود
- بی توجهی مسئولین دستگاه های دولتی به جوانان و کاربردی نکردن علم آنان
- تصویب قانون سابقۀ کار در قوانین کاری و مشکل سازی برای جوانان
- تعلیم دروس غیرضروری و نامرتبط به صورت اجباری به دانشجویان
- وجود شغل های کاذب در جامعه
- کمبود تولیدات داخلی و نبود امکانات برای تولیدات اقتصادی
- استفاده نکردن از دانشجویان نخبه و بها ندادن به آنان
- آگاه نکردن مردم از مسائل اقتصادی و مشارکت ندادن آن ها در این امور
- مشکلات وام دهی
بر اساس خوانده های نگارنده، شیبوساوا ای ایچی چندی از این مشکلات را در دوران میجی با روش هایی که در ادامه ذکر شده حل نموده و ژاپن امروزی به وجود آمده است. متأسفانه در ایران با استخدام افراد ناکارآمد به جای افراد متخصص و همچنین حاکم بودن روابط بر ضوابط، در زمینۀ اقتصاد، ایران متحمل خسارت های زیادی شده است و اینگونه مسائل، اقتصاد ایران را ضعیف کرده است. بنابراین برای بهبود این روند ما نیاز به تحقیق دربارۀ اقتصاد ژاپن به عنوان اقتصاد دوم جهان واقتصاددانان این کشور به خصوص شیبوساوا ای ایچی به عنوان پدر اقتصاد ژاپن و تأثیرگذارترین فرد در دنیای اقتصاد داریم.
در ادامه نیز اطلاعات اندکی در مورد شی گتو آورده شده است اما به دلیل کمبود منابع فعلی در مورد ایشان و نظریاتشان در حال حاضر به طور گسترده نمی توان به بحث پرداخت. پس از دستیابی به منابع مورد نیاز در آینده به طور گسترده به بحث پیرامون شی گتو و نظریات وی خواهیم پرداخت.
برای دانلود نسخه کامل این مقاله به صورت نسخه پی دی اف با حجم 264 کیلوبایت اینجا را کلیک کنید!
