بهنام جاهدزاده؛ کارشناس مسائل ژاپن:
معبد یاسوکونی
15 آگوست هرسال، به مناسبت پایان جنگ در ژاپن مراسم یادبود جان باختگان جنگ جهانی دوم برگزار می شود و طی آن در مراسمات مختلفی که به این خاطر برگزار می شود ژاپنی ها ضمن گرامیداشت یاد و خاطره عزیزان از دست داده خود، بار دیگر بر صلح و آرامش تاکید می کنند.
بر طبق سنت هر ساله امسال نیز این مراسم با حاشیه ها و حرف و حدیث های فراوانی برگزار شد. در ورزشگاهی که مسابقات پرطرفدار بیسبال دانش آموزان دبیرستانی برگزار می شد، آژیر ممتدی پخش شد و همه به یاد جان باختگان جنگ سکوت اختیار کردند. اما این سکوت در فضای سیاسی ژاپن وجود نداشت.
معبد یاسوکونی
هرساله و با آمدن این روز بحث و جدل پایان ناپذیر در مورد مسوولیت خسارت جنگ در می گیرد و فضای سیاسی اجتماعی ژاپن را تحت تاثیر خود قرار می دهد. بحث بر سر این است که آیا باید به زیارت معبد یاسوکونی که در آن خاکستر جان باختگان نگهداری می شود رفت یا نه.
از سال 1869 که این معبد در توکیو بنا شده است، خاکستر 2میلیون و 466هزار نفر از دولتیان، نظامیان و سربازانی که جان خود را در جنگ های مختلف به خاطر میهن از دست دادند، هم چنین خاکستر سران ارتش و نظامیانی که بعد از تسلیم ژاپن در جنگ جهانی دوم جنایتکار جنگی شناخته شده و اعدام شدند را نگهداری می کند. سربازان ژاپنی در شب عملیات هنگام خداحافظی از یکدیگر به هم می گفتند “به امید دیدار در یاسوکونی”. آنها می دانستند که راه بازگشتی برایشان نیست و تنها جایی که دوباره می توانند همرزمان خود را ملاقات کنند آرامگاه خاکستر آنها در معبد یاسوکونی خواهد بود.
هرساله و به مناسبت سالروز پایان جنگ جهانی دوم، ده ها هزار نفر از وطن پرستان ژاپنی به زیارت این معبد میروند
هرساله و به مناسبت سالروز پایان جنگ جهانی دوم، ده ها هزار نفر از وطن پرستان ژاپنی به زیارت این معبد میروند. نخست وزیر پیشین ژاپن، جون ایچیرو کوایزومی نیز هرساله به زیارت این معبد می رفت که باعث نارضایتی و اعتراض کشورهای کره و چین را در پی داشت.
زیارت کنندگان معبد یاسوکونی بر این باورند که ژاپن نباید به خاطر اعمال خود در طول جنگ حهانی دوم سرافکنده باشد. چراکه ژاپن کشور مهاجمی نبود و پای این کشور توسط دول دیگر به این جنگ کشیده شد. کشورهای کره و چین نیز بر این باورند که ارتش ژاپن در طول جنگ جهانی دوم ضمن اشغال تمام یا بخش هایی از کشور خود مسبب صدمات و خسارات های فراوانی شده است. زیارت این معبد که در آن خاکستر جنایتکاران جنگی نگهداری می شود بی مسوولیتی در برابر تاریخ و فراموش کردن اشتباهات گذشته است.
در داخل ژاپن نیز بسیارند کسانی که با زیارت معبد توسط مسوولان دولتی مخالفت می کنند. مخالفان بر این نکته تاکید می کنند که طبق اصل 20 قانون اساسی ژاپن، سیاست از دیانت جداست و زیارت معبد یاسوکونی که صبغه دینی دارد خلاف قانون اساسی این کشور است.
کوایزومی ضمن رد انتقادات این کشورها تاکید داشت که زیارت معبد یاسوکونی مساله داخلی ژاپن است و این نشان دهنده ادای احترام به کسانی است که در راه وطن جان خود را از دست داده اند.
اما امسال فضای سیاسی ژاپن شاهد اتفاقات و تحولات جدیدی در آستانه انتخابات مجلس نمایندگان حول محور معبدیاسوکونی است.
امسال و در سالروز پایان جنگ جهانی دوم، تارو آسو نخست وزیر کنونی که رهبر حزب لیبرال دموکرات ژاپن نیز هست، بر خلاف کوایزومی به زیارت یاسوکونی نرفت. وی از قبل اعلام کرده بود که معبد یاسوکونی محل مقدسی است و نباید به خاطر اهداف سیاسی مورد سوء استفاده قرار گیرد. اما دهها تن از نمایندگان تندروی حزب لیبرال دموکرات طبق سنت هر ساله به زیارت این معبد رفتند.
یکی از مخالفان زیارت معبد یاسوکونی هاتویاما رهبر حزب دموکرات ژاپن است. هاتویاما که حزبش که اخیرا انتخابات شوراها در توکیو را بعد از سالها از حزب رقیبش لیبرال دموکرات برد، با اعلام اینکه در این معبد خاکستر جنایتکاران جنگی نیز نگهداری می شود به زیارت این معبد نخواهد رفت، از طرح حزب خود مبنی بر ایجاد یک محل یادبود جان باختگان جنگ خبر داد و گفت که اگر این اتفاق صورت بگیرد همه مردم ژاپن از جمله شخص امپراطور می توانند با خیال راحت و بدون دغدغه به زیارت این محل بروند و به روح جان باختگان ادای احترام کنند.
نمایندگان حزب لیبرال دموکرات که به زیارت معبد یاسوکونی رفته بودند به شدت با این طرح مخالفت کرده اند. اماحزب دموکرات ژاپن در صورت پیروزی در انتخابات پیش رو که بسیار محتمل به نظر می رسد می تواند این طرح خود را جامه عمل بپوشاند.
معبد یاسوکونی
به نظر می رسد ساخت محل یادبود مورد نظر هاتویاما نیز مشکلی را حل نخواهد کرد و بحث ها بر سر اینکه ژاپن چقدر مسوولیت جنگ جهانی دوم را باید بر عهده بگیرد کماکان ادامه خواهد داشت.
64 سال است که جنگ برای ژاپن تمام شده است. جنگی که تبعات آن هنوز دامن ژاپن را رها نکرده است.
